Een scheeuwend empathie-gebrek

door René Diekstra
41529E32-84EA-49B4-ABFA-83C7AB2C5F0B

De tsunami van honderden emails naar aanleiding van de column Bestraf Zelfmoord van afgelopen week in deze en andere kranten  dwingt me welhaast er op terug te komen. Beduusd door het aantal en diep geraakt door de inhoud. Het merendeel komt  van mensen die de zelfdoding van een of meer dierbaren hebben meegemaakt. En die, zelfs al is dat jaren geleden, nog altijd krimpen van emotionele pijn, wanneer de term zelfmoord valt in de media of in gesprekken. Velen blijken daartegen al eens actie te hebben ondernomen door een brief of email te sturen naar de redactie van een krant of TV-programma. Maar dat levert meestal nietszeggende toezeggingen op, want een volgende keer blijkt hetzelfde medium die vreselijke term gewoon weer te gebruiken. Iemand schreef: “Ik probeer dan  maar te denken, Heer vergeef het hen want ze weten niet wat ze doen”. Maar, schreef een ander, “ze weten wel degelijk wat ze doen. Zo’n heftige woord als zelfmoord roept nu eenmaal meer sensatie op dan zelfdoding. Ze doen het dus ook om te choqueren”. Dat de media op dit gebied vaak verwarring stichten, zich volstrekt onverschillig tonen ten aanzien van de gevoelens van grote groepen lezers/kijkers of gewoonweg valse argumenten gebruiken, bleek afgelopen week ook op een directere manier. Een journalist van een landelijke krant die gehoord had van het grote aantal reacties op de column, belde me met vragen. Ik vroeg hem op mijn beurt wat voor beleid ze op dit punt bij zijn krant hebben. Schoorvoetend gaf hij toe dat er geen duidelijk beleid is en dat de ene collega zelfmoord en de andere zelfdoding of (soms) suicide gebruikt. Er aan toevoegend: “Maar ach wat maakt het ook uit’. Op mijn reactie dat zijn krant er dus een zootje van maakt en mensen nodeloos kwetst, antwoordde hij als gestoken: “Dus we mogen voortaan alleen  door René Diekstra goedgekeurde termen gebruiken.” “Klopt!”, was mijn reactie. “Maar nu even serieus. Jullie besteden weleens aandacht, en terecht, aan de problematiek van ‘hulp bij zelfdoding’. Waarom spreken jullie dán nooit van ‘hulp bij zelfmóórd’? Het is even stil aan de andere kant van de lijn. Dan zegt ie:”Volgens mij volgen we op dit punt gewoon het wetboek van Strafrecht”. En maakt me daarmee echt boos. “Onzin van het ergste soort” zeg ik. “Dat wetboek kent ook de term zelfmoord niet. Enkel zelfdoding. Leg me dus maar eens uit waarom jullie in het ene geval de wet niet volgen en in het andere  wel”. Dat kan hij niet, blijkt. Gelukkig blijkt hij wel zo sportief toe te geven dat hij ‘hulp bij zelfmoord’ nooit zou gebruiken: ‘veel te grof, veel te moorddadig klinkend’. “Wel”, zeg ik, “dat vinden de meesten van de honderdduizenden nabestaanden in ons land ook van enkel het woord zelfmoord. Zij hebben bovendien het feitelijk gelijk aan hun zijde: het woord klopt gewoon niet. Toch moord blijven noemen wat geen moord is, hoe ‘gestoord’ of onempathisch ben je dan eigenlijk?”