Enige tijd geleden ontknoopte zich tussen middelbare scholieren en mij het volgende gesprek tijdens het lesprogramma Levensvaardigheden waarin we het thema Omgaan met Depressie en Gedachten aan Zelfdoding bespraken. ,,Als je iemand dood maakt, opzettelijk, is dat moord, toch?’’ ,,Dat is moord ja.’’ ,,Maar als je iemand dood maakt die dat wil, die dat aan je gevraagd heeft, dan is dat geen moord, toch?’’ ,,Ik zou dat dood op verzoek noemen.’’ ,,Maar als je jezelf dood maakt, omdat je niet meer wilt leven, dan noemen ze dat wel weer moord. Zelfmoord. Dat klopt toch niet?’’ ,,Dat klopt inderdaad niet.’’ ,,Maar waarom noemen ze het dan zo? Het is toch geen misdrijf als je niet meer wilt leven?’’ ,,Inderdaad, ik vind zelfmoord een verschrikkelijk oneerlijk woord. Stel dat het je broer is, of je vader.’’ ,,Maar wat moet je dan zeggen?’’ ,,Zoals het is. Dat iemand zichzelf gedood heeft. Dood door zelfdoding. Ook heel erg maar niet oneerlijk.En niet onnodig pijnlijk’’. Toen ik later die dag naar huis reed, hadden we een afspraak. Namelijk dat als iemand in een gesprek het woord zelfmoord gebruikt, te zeggen met dat verschrikkelijk oneerlijke woord te stoppen. Het voorval kwam me in herinnering toen afgelopen week bekend werd dat we een nieuwe Minister van VWS hebben, Ernst Kuipers. Zijn Ministerie subsidieert 113 en 113 is al jarenlang bezig ‘dat vreselijk oneerlijke’ woord de samenleving in te slingeren via een logo en mededelingen als ‘113 Zelfmoordpreventie’. Behalve vreselijk oneerlijk is het voor vele nabestaanden ook een uitermate kwetsend woord, dat het taboe op zelfdoding bevestigt. 113 weet dat al lang. In een openbaar debat met haar helaas overleden oprichter Mokkenstorm en middels publicaties heb ik hem daarop gewezen alsook op de talloze brieven/mails en handtekeningen van nabestaanden die vragen of smeken om aub dat vreselijke woord niet meer te gebruiken. Maar 113 weigert. Haar argument? Uit onderzoek, naar mijn weten ongepubliceerd, zou blijken dat mensen in psychische nood eerder zelfmoord dan zelfdoding of suicide als zoekterm gebruiken. Maar zelfs als, ik ken geen onderzoek onder internet search-experts die daarvoor geen goede oplossing kunnen vinden. Zoals ik ook geen onderzoek ken waaruit blijkt dat 113 landelijk gezien een substantieel deel van de zelfdodingen voorkomt. Ik zeg niet dat ze dat in individuele gevallen niet doet, dat doet ze ongetwijfeld, maar een significant nationaal preventie-effect is niet aangetoond. Mede reden waarom ik grote moeite heb met de recente bewering van 113 dat iedere zelfdoding de samenleving 2.8 miljoen euro kost en jaarlijks dus zo’n 5 miljard euro te besparen valt (circa 1850 zelfdodingen x 2,8 miljoen). Een dubieuze rekensom en volgens statistiek-experts weinig meer dan een slag in de lucht. “Ernst, suicidepreventie gaat mij persoonlijk al bijna een halve eeuw zeer aan het hart. Eis van 0800-0113 dat ze haar zaakjes qua communicatie en operatie op orde brengt. In de rest van de zorg is het onacceptabel dat nabestaanden onnodig gekwetst worden, bij 113 is dat nog aan de orde van de dag.
Photo by Jametlene Reskp on Unsplash
