De eerste keer dat hij mij kwam consulteren is ruim 30 jaar geleden. Aanleiding was Operation Desert Storm, het uitbreken van de oorlog tussen Irak en een coalitie van gealieerden onder leiding van de VS, het begin van de Golfoorlog. Hij vertelde toen dat hij al dagen onrustig en angstig was, slecht of helemaal niet sliep en voortdurend aan de radio of televisie gekluisterd zat om al het nieuws over de het oorlog te volgen. Zijn verzoek was daarom, in één zin samengevat: “help me alsjeblieft van de oorlog af. Op eigen kracht lukt dat niet. Ik ga er steeds weer naar toe terug”. Daarbij kon hij overigens niet goed aangeven wat het aan die oorlog was, dat hem vooral beangstigde. Het was niet de angst dat die zou overslaan naar ons. Hij was reeel genoeg om te beseffen dat dit zeer onwaarschijnlijk was. Het was vooral de psychische dreiging die van oorlog uitging, van het onbestemde ervan. Alsof opeens alles onzekerder was geworden. “Als ik nu in een vliegtuig stap dan is het niet langer vervoermiddel, maar een ding dat zomaar uit de lucht geschoten kan worden. En als tijdens een vlucht de intercom aangaat voor een mededeling uit de cockpit, zit ik meteen rechtop. Alsof er absoluut iets dreigends gemeld gaat worden. Alles is opeens angst- of oorlogsbesmet”. Ik heb hem indertijd een zelfontspannings/zelfhypnose methode aangeleerd waarmee hij zichzelf beduidend kon helpen. Maar in de loop der tijd is zijn vaardigheid daarin weggezakt en daarom komt hij nu voor enkele ‘opfris’-sessies. Maar ook voor een tweetal klachten die hij indertijd niet zo had benoemd, te weten concentratieproblemen en emotionele verwardheid. Ik vraag hem wanneer hij daar last van heeft. Hij antwoordt dat hij vooral s’avonds als hij naar nieuws op de televisie kijkt, verward raakt. “Ik raak soms volledig de kluts kwijt, tot op het punt van huilen toe, als ik het ene moment nog naar de ontelbare vluchtenden, de gigantische puinhopen door bombardementen en de talloze dode volwassenen en kinderen daartussen, als vuilniszakken langs de weg gesmeten, heb zitten kijken, en onmiddellijk daarop gaat het al gaat over de hoogste jaarwinst ooit van KLM/AirFrance. Ik kan emotioneel gewoon niet zo snel schakelen. Maar als ik naar de mensen om me heen kijk en die lijken die daar geen last van te hebben, denk ik, ‘zoals ik reageer dat is niet normaal. Ik trek het me teveel aan. Eigenlijk moet het me koud laten want ik kan er toch niets aan doen”. “Maar wie is hier eigenlijk normaal dan?”, vraag ik hem. “Degene die zonder een spoor van indigestie het hele buffet van uiterst bloedig tot volstrekt triviaal nieuws wegwerkt? Of degene die grote moeite heeft om emotioneel uiterst confronterende beelden te verteren, daarvan in de war raakt en niet zomaar nieuwe informatie kan opnemen?” Dan zegt hij, van Joodse komaf, een zin uit een recente podcast citerend, iets dat de kern van zijn momentane verwarring blootlegt: “Weet je, eigenlijk kan ik niet iets bedenken dat minder Joods is dan een medemens tot vluchteling maken”.
Menu
