Vrouw, pas op met hartstocht

door René Diekstra
background-2062206_1920

Volgens de Duitse psychiater Joachim Bodamer, schrijver van de onvolprezen Psychologie van de Hedendaagse Man, hebben hechte vriendschap en een hechte liefdesrelatie twee ‘dingen’ gemeen. Allereerst een sterke betrokkenheid op de ander. Dat wil zeggen dat het wel en wee van de ander ons zeer ter harte gaat, en dat we ons inspannen om ‘wee’ weg te houden en ‘wel’ te bevorderen. Voorts vergen ze emotionele intimiteit, het delen van heel persoonlijke gedachten en gevoelens. Zowel positieve (vaak), maar indien nodig (soms) ook negatieve. Voor een goed begrip, betrokkenheid kan bestaan zonder intimiteit. Zoals wat (hopelijk) de chirurg kenmerkt bij wie je een moeilijke operatie moet ondergaan. Omgekeerd, er bestaat  ook intimiteit zonder betrokkenheid. Denk aan de zogenaamde persoonlijke diepte-interviews op radio en televisie waarbij de interviewer nu eens heel persoonlijk in de weer is met het levensleed van meneer A, dan weer even intiem met dat van mevrouw Z. Van liefde is ook hier (hopelijk) geen sprake, evenmin als van hechte vriendschap. Het interview zou immers aan geloofwaardigheid inboeten. Wat niet uitsluit dat het later de startplaats blijkt van een vriendschaps-, liefdes- of zelfs partnerrelatie.

Overigens speelt bij een (beginnende) partnerrelatie nog een derde factor een belangrijke rol, namelijk lichamelijke hartstocht, wederzijdse erotisch-seksuele lustgevoelens. Twee mensen, die sterk op elkaar betrokken zijn,  emotioneel intiem met elkaar zijn en duidelijk wederzijds hartstocht ervaren,  zijn ‘partners in full love’. Althans ‘for the time being’. Want het komt maar al te vaak voor, ik zie het niet zelden bij stellen die mij consulteren, dat een relatie bij nader onderzoek nog maar aan één in plaats van aan drie draden hangt en dat een of beide partners zichzelf of elkaar voor de gek houden door te doen alsof hartstocht of lust ongeveer hetzelfde is als liefde.

Hoewel vrouwen vaker liefdesromans lezen en Soap-achtige series kijken, weten we uit onderzoek dat mannen vaker hartstochtelijk bezeten raken – de bron van MeToo – van een vrouw dan omgekeerd en alleen al op grond daarvan een relatie of een huwelijk willen aangaan. Maar zolang er onvoldoende betrokkenheid en emotionele intimiteit is, blijft dat linke soep. Hartstocht of lust is nu eenmaal een egocentrische emotie. Bodamer: “De hartstochtelijk bezeten man wil de vrouw ‘nemen’, eerder en vaker dan dat hij zich aan haar geeft”. In zijn roman Het Proces schildert Franz Kafka meedogenloos het portret van dat type man: ‘Hij is nog steeds het kind dat van zijn moeder afhankelijk is, dat alles van haar verwacht, dat haar gebruikt en naar zijn pijpen laat dansen. Zijn voornaamste zorg is aardig en prettig gevonden te worden zodat de vrouwen hem geven wat hij nodig heeft; zijn grootste angst is dat ze boos worden en ophouden te geven’.

Hij is dus wel gehecht aan vrouwen, maar werkelijk liefhebben kan hij ze niet. Kafka stelt dit type man in staat van beschuldiging. Als aan het einde van het Proces de man zijn hebzucht inziet, ziet hij ook voor het eerst de mogelijkheid van liefde en vriendschap. Maar beseft te laat wat dat van hem had gevraagd.

 

 

Image from Pixabay