Loslaten is de kunst

Als de voortekenen niet bedriegen zullen er in het nieuwe jaar tenminste weer zo’n 35 duizend scheidingen plaatsvinden en zijn bij  ongeveer de helft daarvan minderjarige kinderen betrokken. Voor velen daarvan geldt dat de scheiding van hun ouders niet in hun (ontwikkelings-)belang en diep verdrietig is en mogelijk voorkoombaar. Zoals deze. Onlangs tijdens de jaarlijkse kerstlunch met oud-collega’s nam een van hen die ook een goede vriend is, mij na afloop apart. Hij vertelde dat hij smoorverliefd was  op een andere vrouw en overwoog te gaan scheiden. Zijn vrouw wist nog van niks. Op mijn vraag of hij nog van haar hield, antwoordde hij: ,,ja, toch wel, maar het is anders, lang niet zo bizonder, niet zo hartstochtelijk’. Ik heb het al zo vaak gezien, mannen die zich als een ledepop laten spannen tussen twee vrouwen. Een waarmee ze een oude relatie hebben, met tal van goede herinneringen en kinderen maar ook met de banaliteiten en irritaties van het gewone alledaagse leven. En een waarmee ze een relatie hebben met uitsluitend onalledaagse, bizondere, dikwijls stiekeme ervaringen en (nog) ongehinderd door oude patronen en praktische verantwoordelijkheden. Zijn antwoord op mijn vraag of hij bereid was om aan de relatie met zijn vrouw te werken, was daarom typerend: ,, Weet ik eigenlijk niet, want dan moet ik natuurlijk het contact met haar (vriendin) verbreken? Ik denk vaak, had ik haar maar twintig jaar eerder ontmoet!’’ Maar dat heeft hij niet en dus moet hij maar wil eigenlijk niet kiezen. In de prachtige film The Prince of Tides naar het gelijknamige boek van Pat Conroyd is dit het centrale thema. Een man, al vele jaren getrouwd en kinderen, wordt hartstochtelijk verliefd op de vrouwelijke psychiater waarbij hij in behandeling is. En zij op hem. Als hij een keuze niet langer uit de weg kan gaan, besluit hij toch voor zijn vrouw en kinderen te kiezen. En legt die keuze als volgt aan zijn minnares uit: ‘Ik hou meer van jou, maar van haar houd ik langer’. De film eindigt met te laten zien hoe hij ondanks het feit dat hij bijna dagelijks met pijn aan haar terugdenkt, vrede heeft met zijn beslissing. En wel omdat hij daarmee al die andere mensen om hem heen het meeste recht en de minste pijn doet. Ik heb mijn oud-collega aangeraden de film te bekijken. Hij beloofde dat te doen, maar voegde er onmiddellijk aan toe ‘ik moet er niet aan denken dat ik tegen haar (vriendin) moet zeggen dat ik de relatie definitief verbreek’. Ik heb hem uitgelegd dat hij daar juist wel en heel vaak aan moet denken. Zo vaak dat hij het zichzelf tegen haar kan horen zeggen: ‘ik moet jou laten gaan want ik wil mijn eerdere keuzes trouw blijven’. Of om het in de woorden van het beroemde boek van de Tao (de Tao Te Ching) te zeggen: ,,De wereld wordt veroverd door hen die haar laten gaan.’’