Als iemand in het openbaar eenmaal een extreem negatieve beschuldiging over iemand anders heeft verkondigd en helemaal als dat grote negatieve gevolgen voor die ander heeft gehad, dan wordt die beschuldiging zelden of nooit meer teruggenomen. Ook niet als blijkt dat bewijs voor de beschuldiging ontbreekt of deze aantoonbaar onjuist is. Sterker nog, uit verschillende psychologische studies blijkt dat hoe ernstiger de gevolgen van de beschuldiging voor de beschuldigde zijn, hoe meer moeite de beschuldiger heeft de onjuist gebleken beschuldiging terug te nemen. Blijkbaar kunnen maar heel weinig mensen de moed opbrengen die vereist is om over hun eigen schaduw heen te springen. Eind 2017 beschuldigde TV-maker Jelle Brandt Corstius in een praatprogramma een andere TV-maker, Gijs van Dam, ervan hem ooit verkracht te hebben. Gijs werd daar compleet door overvallen en hoewel hij een paar dagen later in een ander praatprogramma zijn kant van het verhaal kon vertellen, had de ‘truth bias’ zijn werk al gedaan. De truth bias of het ‘waarheidsvooroordeel’ is onze neiging om, bij gebrek aan strijdige informatie, anderen bijvoorbaat te geloven, zelfs als ze alleen maar een verhaal en geen bewijs kunnen overleggen. De truth bias maakt dat degene die met een beschuldiging komt bijvoorbaat in het voordeel is. Want ook hier geldt dat wie het eerst komt, het eerst maalt. De truth bias fluisterde ons, publiek en media in, terwijl we met Jelle’s beschuldiging in ons achterhoofd naar Gijs’ verdediging luisterden: “ Dat kan Gijs allemaal wel zeggen maar ‘waar rook is, is vast ook vuur’”. En zo heeft kunnen gebeuren dat hoewel hij tot op de dag van vandaag geen enkel bewijs voor zijn beschuldiging heeft overlegd, Brandt Corstius toch van allerlei kanten, vaak al bijvoorbaat, bijval voor zijn beschuldiging kreeg. Met enorme emotionele en sociale schade voor Gijs. Een van degenen die daar het verst in is doorgeschoten, is Barbara Barend (inderdaad dochter van..), die al vóór die eerste openbare beschuldiging wist dat Jelle Gijs ging besmeuren – het publiek wist toen nog van niks – en hem via Twitter aldus uitkafferde: “gore klootzak, vuile vieze goorlap, gore verkrachter die je bent! Dat je het weet. Eikel.” Denkt Barbara er nog altijd zo over? Een spannende vraag. Want afgelopen week is Gijs benoemd tot hoofdredacteur van het SBS-programma 6 Inside en Barbara is een van sidekicks/commentatoren in dat programma. Vanuit psychologisch-wetenschappelijk perspectief moet ik voorspellen dat Barbara niet van oordeel is veranderd. Hoewel ze dat waarschijnlijk nooit zal toegeven. Desondanks doe ik toch deze oproep aan haar: “Beste Barbara, je had de guts om vóór de troepen uit Gijs op een volstrekt destructieve manier te besmeuren. Heb dan nu ook de moed die besmeuring terug te nemen en publiekelijk je excuses aan te bieden, nu anderhalf jaar later door je vriend Jelle nog altijd geen enkel bewijs voor diens beschuldiging is overlegd. Het zou je tot een bewonderenswaardig rolmodel maken. En daar kunnen we op dit punt nooit genoeg van hebben.”
Menu