Sinds enige maanden geef ik op verzoek van een landelijke organisatie antwoord op vragen en problemen waar specifiek grootouders vandaag de dag vaak mee worstelen. Daarbij kwam ik onlangs een interview uit 2018 tegen in de Volkskrant met de vorige ‘onderkoning’ van Nederland, Piet Hein Donner. Dit ter gelegenheid van zijn pensionering als vice-voorzitter van de Raad van State, ons hoogste adviesorgaan. Het interview eindigt aldus: “Gaat u zich nu bekwamen in het vissen?” “Nee”, antwoord Donner charmant, “in het oppassen op de kleinkinderen”. “Donnerwetter!” dacht ik: Jij mag je verdomd gelukkig prijzen dat jou niet overkomt wat talloze grootouders in ons land wel overkomt. Namelijk dat ze geen contact hebben met, geen toegang krijgen tot hun kleinkinderen’. Uit de berichten en vragen van grootouders die bij mij binnenkomen, blijkt niet zelden hartverscheurend hoezeer dat een bron van chronisch snijdend verdriet is. Die situatie is vaak het gevolg van echtscheiding. Als partners met kinderen hun relatie verbreken, komt er niet zelden een proces op gang komt waarin de ene ouder poogt de andere uit die rol te verstoten en van de kinderen te vervreemden. Een veel voorkomend gevolg van die ouderverstoting is dat ook de ouders van de verstoten ouder uit hun rol, die van grootouders, worden verstoten. Het gevolg is een loodzware schaduw over het laatste deel van het leven van die grootouders. Loodzwaar ook omdat ze het vaak heel moeilijk vinden daar met anderen over te praten, zich ervoor schamen en het, hoe onterecht ook, niet zelden ervaren als persoonlijk falen. En ook, natuurlijk, als onrecht. Helemaal als blijkt dat de grootouders van de andere kant wel contact met de kleinkinderen wordt toegestaan. In het licht van wat bekend is over de positieve rol die kleinkinderen in het leven van grootouders kunnen spelen, wordt aan die laatsten daarmee iets heel wezenlijks onthouden: levensvreugde. Overigens aan kleinkinderen ook. Die worstelen, naarmate ze ouder worden, steeds vaker met vraagtekens omtrent de redenen voor de verstoting en het ontbreken van contact. Besluiten ze op een bepaald moment zelf toch contact met de verstoten ouder en grootouders te zoeken, dan is het gevolg vaak behalve verwarring ook veel boosheid op en conflict met de ouder die hen heeft weggehouden. Er is weinig pijnlijker dan de conclusie dat je een beeld van je (groot)ouder opgedrongen hebt gekregen, dat unfair blijkt. En dan te bedenken dat jaarlijks tussen de circa 16.000 tot 20.000 kinderen het contact met een van hun ouders na scheiding verliezen en een aanzienlijk deel daarvan in een proces van (groot)ouderverstoting wordt getrokken en voor jaren vastgezet. De overheid, waaronder ook de Raad van State, gaat hierbij niet vrij uit. Die heeft formeel nog altijd het standunt dat grootouders geen toegangs- of omgangsrecht aangaande hun kleinkinderen hebben. Natuurlijk wens ik Donner en al die andere fair behandelde grootouders, alle geluk en goeds met hun kleinkinderen toe. Maar ik roep hen ook op om samenleving en wetgeving onder maximale druk te zetten dat geluk voor alle grootouders en kleinkinderen mogelijk te maken.
https://pixabay.com/service/license/